W niedzielę 8 marca 2015 był pierwszy dzień funkcjonowania II linii metra w Warszawie. Dla użytkowników sieci komórkowych od razu były zapowiadane dobre wieści – na wszystkich 8 stacjach oraz we wszystkich łączących je tunelach mamy zasięg wszystkich operatorów komórkowych. Jest 2G, 3G a także LTE. Całość wykonana w ciekawej technologii tzw. leaking cable, czyli przewodu antenowego uwalniającego sygnał sieci stopniowo, na całej długości.

Jak to się sprawdza w praktyce? Postanowiłem zrobić sobie dzisiaj wycieczkę ze sprzętem i sprawdziłem w jakich technologiach działają poszczególni operatorzy. I jestem… zaskoczony. Brakiem LTE sieci Plus – najstarszego operatora, który wdrożył tę technologię.

Ale po kolei.

Zabrałem ze sobą laptopa, modem E3372, telefon z LTE oraz zwykły telefon dualSIM. Tłumy zwiedzających nie ułatwiały sprawy, ale udało mi się na trzech stacjach zrobić pomiary i stwierdzam, że… pomiarów muszę zrobić więcej. Jednak już teraz mam kilka ciekawych odkryć.

Historia

Ogólnie założenie było proste: wszyscy operatorzy mieli się dogadać i uruchomić wspólną infrastrukturę, która zapewni dobrą jakość na całej linii metra, nie będzie zakłócać innych systemów, a jednocześnie spełni wymagania samych operatorów. Metro od razu powiedziało, że nie ma mowy na uruchomienie 3-4 oddzielnych systemów.

Na I linii metra problemów było z tym mnóstwo. Pierwszą stacją z obsługą sieci komórkowych było Centrum – był to w zasadzie wzmacniacz sygnału sieci dostępnej na powierzchni. Potem podobne instalacje zamontowano na pozostałych czynnych wtedy stacjach. Efekt mamy taki, że sygnał jest tylko na stacjach, a po wjechaniu do tunelu sygnał szybko zanika. Tak jest do dziś na ponad połowie linii. Do tego działa tylko standard 2G.

Można zauważyć dwa zjawiska dodatkowe, których nie widać na pierwszy rzut oka: po każdym dojechaniu do stacji telefony użytkowników ponownie logują się do sieci (cały pociąg to może być kilkaset telefonów), a ta operacja może zjeść sporo baterii po przejechaniu całej linii – niektórzy raportują, że telefon traci 30-40% stanu naładowania, ale to zjawisko ekstremalne i dotyczy raczej mocni zużytych baterii.

Operator Play dogadał się z Metrem i na najnowszym odcinku od stacji Marymont zainstalowano kabel antenowy także w tunelach – i właśnie ten operator oferuje 3G i brak przerw w komunikacji w czasie jazdy nowymi tunelami.

Wygląda na to, że Metro zaakceptowało ten pomysł i w tej technologii powstały instalacje na nowej, drugiej linii.

Konstrukcja

Na każdej stacji znajduje się instalacja stacji bazowej, z w której sprzęt mają zainstalowani poszczególni operatorzy, następnie sygnał jest podawany do wspólnej instalacji antenowej. Ta zaczyna się na jednym z końców tunelu i prowadzi aż do następnej stacji (precyzyjnych szczegółów konstrukcyjnych nie znam, oglądałem tylko ściany, kable i mierzyłem sygnał).

Uważne osoby zauważą dwa kable wiszące nad każdym torem na stacjach, oraz to, że kable te przechodzą do tuneli (jeden idzie nad pociągiem, drugi ciągnie się na zewnętrznej ścianie metra na wysokości górnej części okien).

Jeden z kabli to na pewno instalacja GSM, drugi to prawdopodobnie instalacja antenowa do komunikacji wewnętrznej pracowników i służb.

Dostępność usług na stacjach

Zobaczmy teraz, jak wygląda dostępność usług na poszczególnych stacjach. Sprawdzałem to za pomocą modemu Huawei E3372 wymuszając poszczególne pasma i technologie i wyszukując operatorów.

Stacja Stadion Narodowy

Tutaj wszyscy operatorzy infrastrukturalni (Plus, Play, T-Mobile i Orange) mają zasięg w 3G/UMTS 900 MHz oraz 2G/GSM 900 MHz. Co ciekawe zasięg 2G/GSM 1800 MHz ma tylko Play.

W kwestii LTE Orange, T-Mobile (to w zasadzie wspólna sieć) i Play sygnał był bardzo dobry i sieci działały świetnie. Ale nie było Plusa. Stwierdziłem początkowo, że to może być chwilowa awaria, albo lokalny problem na tej stacji.

Zmierzyłem osiągi: dla LTE Play i T-Mobile/Orange (wszystkie tylko w 1800 MHz) dawały te same wyniki: około 35 Mbit/s przy ściąganiu oraz 22 Mbit/s przy wysyłaniu. Połowa wyniku maksymalnego, ale trzeba wziąc pod uwagę to, że nie byłem jedynym użytkownikiem stacji w tym czasie. W 3G wyniki bardzo przyzwoite: 20/8 Mbit/s – blisko maksimum. Nie sprawdzałem dostępności HSPA+DC, ale prędkości wskazują na HSPA+ kat14.

Stacja Rondo Daszyńskiego

Na drugim końcu metra zrobiło się jeszcze ciekawiej. Tutaj w 3G/UMTS 2100 MHz ponownie wszyscy operatorzy mieli zasięg. W 3G/UMTS 900 MHz brakowało Plusa. 2G/GSM 1800 MHz ponownie wszyscy czterej, natomiast w 2G/GSM 900 MHz brakowało Play.

Ponownie nie było LTE Plusa – pozostali mieli świetny zasięg LTE 1800 MHz i podobne osiągi jak na stacji Stadion Narodowy.

Stacja Rondo ONZ

Tutaj kończyłem swoje pierwsze tournee pomiarowe po II linii metra. I tutaj było zaskoczenie. Wszyscy działali w 3G/UMTS 2100 MHz, 3G/900 MHz oraz 2G/900 MHz. Jednak tutaj w 2G/GSM 1800 MHz był widoczny tylko sygnał sieci Play. LTE Plusa ciągle nie ma. Pomiary prędkości dały podobne wyniki.

Wnioski

Z jednej strony instalacja nadawcza wygląda na powieszoną dość dawno (kabel w tunelach jest mocno zakurzony podobnie, jak inne instalacje). Jednak w praktyce zmienna obecność sygnału operatorów w różnych pasmach wskazuje na to, że ciągle trwają prace nad konfiguracją i uruchomienie stacji bazowych.

Zapewnienia o gotowości Play na wszystkich stacjach w pasmach: 2G/GSM 1800, 3G/UMTS 900/2100 oraz LTE 1800 MHz okazały się prawidłowe. Do tego ich sygnał pojawiał się także w 2G/GSM 900, ale tylko na niektórych stacjach, jednak tego nie obiecywali.

Pozostali operatorzy postawili na LTE 1800 MHz oraz UMTS 2100 MHz. Pozostałe pasma pozostawili sobie na deser lub po prostu nie wyrobili się na niespodziewanie przyspieszone uruchomienie II linii (dla osób spoza Warszawy przypomnienie: przyspieszenie zostało spowodowane wyłączeniem z ruchu jednego z ważnych mostów na Wiśle, który… został uszkodzony w pożarze).

Wygląda na to, że od czasu do czasu warto będzie przejechać się po wszystkich stacjach metra i sprawdzać, jak idzie uruchamianie zasięgu.

A jakby ktoś pytał: Nie, na II linii metra nie ma LTE w innych pasmach – jest tylko 1800 MHz – nie ma też sieci LTE 2100 MHz sieci Play, która pojawia się na I linii – będę to testował.

Działanie w tunelach

Sprawdziłem działanie sieci komórkowych w tunelach. W czasie jazdy obserwowałem netmonitorem oznaczenia stacji bazowych (LAC i CID), poziom sygnału, handovery oraz robiłem testy wydajności. Nie mam żadnych zastrzeżeń. Sygnał między stacjami stawał się nieco słabszy, po czym następowało płynne przełączenie ruchu na kolejną stację bazową – zwykle po dojechaniu do kolejnego przystanku. Oznaczenia stacji bazowych zmieniały się na każdej stacji co wskazuje, że na każdej stacji znajduje się jeden segment sieci obejmujący stację oraz dwa tunele (po jednym dla każdego kierunku).

Prędkości uzyskiwane podczas speedtestu utrzymywały się także w czasie jazdy. Poi prostu tak, jak powinno być.

Czemu nie ma LTE Plusa?

Nie mam pojęcia, dlaczego na żadnej ze stacji nie było sygnału LTE sieci Plus. Bez problemu działały za to sieci 2G i 3G tego operatora. To zaskakujące, że tak intensywnie reklamujący się operator nie dał rady uruchomić sztandarowej sieci LTE w skróconym terminie, czy po prostu zrezygnował z tej inwestycji. A może pojawiły się jakieś problemy? Tego nie wiem i nie bardzo było kogo pytać w weekend.

Aero2 BDI w metrze

Na II linii metra Aero2/Plus zapewnia sygnał 3G/UMTS w pasmie 900 MHz, więc nie ma problemu z działaniem kart Aero2. Poza tym od jakiegoś czasu karty BDI działają także w pozostałej części sieci 2G i 3G Plusa, więc tym bardziej nie powinno być kłopotów.

Przetestowałem wydajność: zawsze uzyskiwałem przepisowe 512/256 kbit/s z krótkimi pikami powyżej tej prędkości.

Co jeszcze można sprawdzić

Nie testowałem płynnego przenoszenia rozmowy (handover) i transmisji danych przy wychodzeniu ze stacji II linii metra (był i jest z tym problem na I linii metra). Nie miałem czasu na pełne sprawdzenia wszystkich 8 stacji. Postaram się także sfotografować instalacje antenowe, ale zainteresowani znajdą zdjęcia np. na stronie metro.waw.pl. A jak pojawi się zapotrzebowanie, sprawdzę i opiszę wszystkie stacje metra i tunele w Warszawie pod względem praktycznej dostępności sygnału sieci komórkowych.

1. Cyfrowy Polsat – abonenci mają dostęp do sieci Plusa
2. Zasięg LTE 800 MHz Sferii/Plusa
3. Jak to jest z tym 2G, 3G, 4G i LTE?
4. LTE 150 Mbit/s oraz nowa oferta Cyfrowego Polsatu i Plusa
5. Wszyscy wielcy operatorzy mają już uruchomione sieci LTE