Właśnie w sieci pojawiły się informacje, że do swojej sieci usługę HD Voice zaczyna wprowadzać Orange. Dołącza więc do T-Mobile i Play, którzy lepszej jakości usługi głosowe świadczą już od kilku lat. W tej chwili już tylko Plus nie ma tego rozwiązania w swojej ofercie. Cała sytuacja jest o tyle zaskakująca, że to właśnie Orange w skali światowej jest liderem we wdrażaniu kodeka AMR-WB, natomiast w Polsce wchodzi z tym jako jeden z ostatnich.

Więcej o tej technologii, historii w Polsce i specyfice, wadach i zaletach – w rozwinięciu artykułu.

Na czym polega HD Voice?

Dla użytkownika sprawa jest prosta – zamiast trudnego czasem do usłyszenia głosu rozmówcy w słuchawce słychać krystalicznie czysty głos pozbawiony niepotrzebnych zakłóceń z tła, które tak często towarzyszą nam przy zwykłych połączeniach. Poniżej prezentacja przykładowej różnicy – widać, jak szum autostrady znika po przełączeniu się na HD Voice.

Od strony technicznej sprawa też nie wydaje się skomplikowana – infrastruktura sieci operatora komórkowego musi obsługiwać obowiązujący w HD Voice kodek AMR-WB (szczegóły opisuję poniżej) i odpowiednio przepuszczać go pomiędzy rozmówcami. Teoretycznie nic prostszego…

Wymagania

Niestety nie każdy, nie wszędzie i nie zawsze może korzystać z HD Voice. Pierwszy wymóg już znamy:

1. Operator musi obsługiwać HD Voice.
   W Polsce usługa w 2014 roku jest dostępna w T-Mobile (od 2011), w Play (od 2012) i od kilku dni w Orange.
2. Telefon użytkownika musi obsługiwać kodek AMR-WB.
   Okazuje się, że o ile technologia jest stosowana od wielu lat. Grupa 3GPP nadzorująca rozwój nowych rozwiązań w GSM zastosowała tutaj kodek znany jako G.722.2 i nazwała go przyjaźniej dla ucha Adaptive Multi-Rate Wideband (zaawansowany kodek pracujący z wieloma szybkościami, odmiana szerokopasmowa), w skrócie AMR-WB.
   Obsługuje go w tej chwili większość droższych telefonów na rynku, tych ale ciągle jest mnóstwo modeli, które nie mają i nie będą miały AMR-WB.
3. Oprogramowanie telefonu musi mieć aktywne HD Voice.
   Niektóre prostsze telefony, jak Nokia E52 mają oficjalne obsługę HD Voice, ale dopiero użycie firmware stworzonego przez danego operatora powoduje, że zaczyna on działać w sieci macierzystej.
4. Obaj rozmówcy muszą mieć telefony z HD Voice.
   To nie jest specjalnie zaskakujące i wymóg jest podobny, jak w przypadku rozmów video w 3G.
5. Obaj rozmówcy muszą korzystać z tego samego operatora i tej samej sieci.
   Tu pojawia się pierwszy nietypowy problem – dźwięk zakodowany AMR-WB nie może opuścić sieci macierzystej operatora, gdyż natychmiast zostanie on przekodowany do standardowych kodeków GSM niższej jakości. O tym napiszę jeszcze dalej, ale w tej chwili lepszy dźwięk uzyskują rozmówcy Orange<->Orange, T-Mobile<->T-Mobile i Play<->Play. Wszelkie rozmowy pomiędzy operatorami oraz w roamingu krajowym oznaczają, że HD Voice nie zadziała.
6. Rozmówcy muszą korzystać z technologii 2G/3G/LTE wskazanej przez operatora.
   W większości sieci na świecie wymóg jest prosty – telefon musi działać w 3G/UMTS. W Polsce wyjątkowo T-Mobile pozwala także na działanie HD-Voice także w 2G. Orange i Play – tylko w 3G, choć niektóre telefony działają w Orange w 2G.

Jak widzimy szansa na nawiązanie ot tak połączenia HD Voice jest niewielka, jednak ponieważ wszystko dzieje się automatycznie w tle i nie wymaga aktywnego działania użytkownika, osobiście coraz częściej spotykam się z połączeniami HD Voice – głównie w T-Mobile, który technologię tę wprowadził jako pierwszy.

Całość przypomina początki wprowadzania technologii 3G i rozmów wideo i aktualną sytuację z LTE i jej wprowadzaniem w kolejnych sieciach (np. to, że nie ma możliwości prowadzenia zwykłych rozmów głosowych w LTE). Właściwie wszystko działa, ale liczba „ale” po drodze jest całkiem spora, a co jakieś czas wywracamy się na kolejnych hopkach. Widzę także pewne paralele z sytuacją i historią usługi bezpłatnej w Aero2, choć w gruncie rzeczy w tym ostatnim przeszkodą tutaj byli i są ludzie oraz koszty, a nie problemy z nową technologią.

Polscy operatorzy i HD Voice

W Polsce HD Voice od lipca 2014 działa już 3 sieciach:

* – Rzecznik Orange dopowiedział, że HD Voice działa także w 2G, ale tylko w niektórych telefonach – w szczególności Nokia Lumia.
W połowie roku 2014 nie ma możliwości prowadzenia rozmów HD Voice pomiędzy operatorami jak i w roamingu krajowym (dotyczy głównie Play). Plus wcale nie oferuje tej technologii. T-Mobile jako jedyny (i jeden z niewielu na świecie) oferuje HD Voice w trybie 2G/GSM.

HD Voice w praktyce

Pierwsze pytanie użytkowników telefonii komórkowej jest w takim przypadku podobne: czy jest sobie czym zawracać głowę? To oczywiście sprawa osobista – część osób jest zadowolona z jakości dostępnej już teraz w sieciach. Przecież telefonię komórkową projektowano z myślą o tym, że by można było się dogadać i to się udaje już teraz.

Jednak HD Voice to coś jak telewizja HD – słychać po protu lepiej. Nie jest to nam niezbędne do życia, ale jak już jest – komfort rozmowy jest po prostu zauważalnie wyższy. I rzeczywiście słychać wyższe tony, znacznie mniej słychać hałasy w tle, rozmówca jest mniej od nas oddzielony mgłą niskiej jakości i ograniczeniami pasma dźwiękowego. Rzadziej musimy się uciekać do różnych wynalazków przeznaczonych do zapewnienia poprawności zrozumienia, jak literowanie (np. rejestracji) za pomocą imion itd.

Po prostu łatwiej nam się zanurzyć w komunikację i koncentrować na rozmówcy i rozmowie, a nie na pośredniczącej technologii i jej ograniczeniach.

Warto zwrócić jednak na to, że w poszczególnych sieciach HD Voice działa jednak nieco inaczej. Nie potwierdziłem tego technicznie, ale wydaje mi się, że T-Mobile zapewnia lepszej jakości dźwięk, niż konkurenci. Nie ma się co oszukiwać, uzyskanie wyższej jakości to nie tylko zmiana sposobu kodowania i obróbki dźwięku, ale konieczność także przesłania nieco większej ilości danych. W przypadku T-Mobile prawdopodobnie zastosowana została możliwość uzyskania większych przepływności kodeku AMR-WB dla (wyższej tzw. konfiguracji) rozmów HD, co przekłada się na zauważalnie lepszą jakość.

Niestety doświadczenia praktyczne (przeprowadziłem setki rozmów HD Voice w T-Mobile, kilkanaście w Play i kilka w Orange) potwierdzają jedno – nie jest to technologia doskonała. Bardzo często zdarza się w czasie rozmowy, że HD Voice nagle się wyłącza i następuje zrzucenie do podstawowej jakości GSM – odbywa się to płynnie i bez zrywania rozmowy, jednak nie zdarzyło mi się, żeby wyższa jakość połączenia wróciła. Odzyskanie jakości HD wymagało zawsze rozłączenia, sprawdzenia spełniania wymagań i ponownego nawiązania połączenia.

Dodatkowo nowatorskie utrudnienie wprowadził Orange – HD Voice działa nie tylko w 3G, ale także 2G jednak w tym drugim wypadku tylko z niektórymi telefonami (wymienione wstępnie zostały modele Nokia Lumia).

Odrobina techniki – kodek AMR-WB

Nie byłbym sobą, gdybym nie dorzucił kilku technicznych informacji o HD Voice.

Podstawowym kodekiem obowiązującym w sieciach GSM jest AMR. Jego główną cechą jest skuteczna kompresja mowy, dlatego obsługuje częstotliwości dźwiękowe od 200 do 3400 Hz. Prędkość przesyłanych danych jest zależna od potrzeb i możliwości sieci i mieści się w zakresie od 1,8 do 12,20 kbit/s. Efekty działania tego kodeku znamy bardzo dobrze i są one dostosowane do możliwości stacjonarnej sieci telefonicznej.

Natomiast w AMR-WB zakres częstotliwości głosu jest znacznie rozszerzony: 50–7000 Hz (przyjmuje się, ucho ludzkie słyszy od 20 do 20 000 Hz). Widzimy więc, że możliwości już na tym poziomie są znacznie większe. I to na prawdę słychać. Szybkość przesyłania danych jest tutaj większa, niż w podstawowym AMR: od 6,6 do 19,85 kbit/s. Poszczególnych kroków jest dużo, jednak zgrupowano je w tak zwane konfiguracje:

Prędkości poniżej 10 kbit/s mają zastosowanie awaryjne w przypadku problemów z przesyłaniem danych z wymaganą prędkością (zakłócenia radiowe, brak przepustowości sieci).

Warto wiedzieć, że gotowa jest także specyfikacja AMR-WB+, która jeszcze podwyższa jakość zbliżając się już do jakości znanej nam z płyt CD, ale w najbliższym czasie nie mamy co spodziewać się wdrożenia jej w sieciach komórkowych.

HD i słuchawki bluetooth

Musimy pamiętać, że decydując się na zakup zestawu słuchawkowego, czy też głośnomówiącego, gdy chcemy cieszyć się jakością HD Voice, cały system obsługi dźwięku musi być zgodny z HD Voice, także słuchawka i zestaw bluetooth. Firma Samsung i pozostali producenci w specyfikacji zaznaczają wyraźnie dostępność takiej opcji i faktycznie różnicę słychać. Ja używałem słuchawki Samsung HM7100 z funkcją NFC, która przy okazji umożliwia nawet odtwarzanie muzyki, choć oczywiście nie jest to jakość typowych słuchawek A2DP, jednak można spokojnie posłuchać np. radia internetowego idąc po mieście.

HD Voice i połączenia między sieciami oraz roaming

W tej chwili nie działają połączenia między różnymi operatorami w trybie HD Voice – głos jest w tym wypadku zawsze kodowany w podstawowym trybie AMR niższej jakości. Jeżeli chcemy korzystać z HD Voice, sprawa jest prosta – musimy korzystać z tej samej sieci, tego samego operatora i nie może to być nawet roaming krajowy.

Wyjątkiem jest w Polsce sieć Play oraz holenderski operator KPN. Dostawca rozwiązań wymiany ruchu iBasis w maju 2014 uruchomił punkt wymiany ruchu HD Voice na użytek tego połączenia (co ciekawe to ten sam operator, z którym Plus uruchomił roaming usług LTE w tym samym czasie). Czy ktoś z was miał do czynienia z takim połączeniem?

HD Voice – to nic nie kosztuje

Najważniejsza informacja dla klientów: to, że korzystamy z HD Voice nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi kosztami poza tym, co wydaliśmy na normalne usługi głosowe i ewentualnie telefon. Żaden operator w Polsce nie zdecydował się na wprowadzenie jakichkolwiek opłat za to, że możemy korzystać z lepszego dźwięku. Tak więc koszty ponosi w tym wypadku operator przez inwestycje w infrastrukturę oraz my, wybierając odpowiedni sprzęt.

HD Voice – warto?

Ja uważam, że warto, po prostu lepiej się rozmawia. Jednak nie spodziewajmy się, że wszystkie nasze połączenia od zakupu telefonu i wyboru operatora na jednego ze wspierających HD Voice będą wysokiej jakości. Jeżeli jednak mamy stałą grupkę rozmówców w tej samej sieci, to faktycznie może się okazać, że HD Voice będzie z nami na co dzień.

Gdy tylko operatorzy umówią się co do wymiany ruchu HD Voice pomiędzy sobą, sytuacja może zmienić się diametralnie i większość rozmów będzie HD.

Warto więc zwrócić uwagę przy zakupie telefonu, żeby był zgodny z HD Voice. A przede wszystkim warto usłyszeć różnicę – to co widzimy na filmiku to jednak za mało, żeby docenić korzyści płynące z AMR-WB.

Czy wy korzystacie z HD Voice? Jakie macie wrażenia?

Aktualizacja: HD Voice w Orange działa w 2G – ale tylko w niektórych telefonach. Play uruchomił w maju roaming z jednym operatorem w Holandii.