W ramach swoich samochodowych podróży po Polsce postanowiłem sprawdzić, jak w praktyce wygląda zasięg i działanie świeżo uruchomionej sieci LTE w paśmie 800 MHz, z kanałem 5 MHz działającej w standardowym trybie FDD. W tym celu ustawiłem posiadany sprzęt na odbiór wyłącznie LTE 800 MHz. Do modemu Huawei E3372 włożyłem kartę abonamentową Plusa, całość podłączyłem do mobilnego routera TP-Link MR3040. Interfejs modemu wyświetliłem sobie w telefonie komórkowym tak, aby na bieżąco obserwować poziom sygnału. Przed oczami miałem także diodę modemu, która świeceniem informowała mnie, gdy modemowi udało się nawiązać połączenie.

Z tak przygotowanym zestawem do bezpiecznego monitorowania sieci w czasie jazdy ruszyłem drogą numer 7 z Warszawy w kierunku Gdańska, następnie skręciłem w Płońsku na drogę numer 10 w kierunku Torunia, by ostatecznie odbić na północ w kierunku Żuromina i Lidzbarka (zwanego Welskim). W kilku miejscach, parkując w pobliżu stacji bazowych, zatrzymałem się i wykonałem pomiary wydajności sieci.

Jakie są wyniki moich testów?

Zasięg

Pierwsza dość zaskakująca na początku sprawa to kompletny brak zasięgu LTE 800 MHz w Warszawie i okolicach. Pierwszy sygnał LTE 800 MHz modem zlokalizował w okolicach Nowego Dworu Mazowieckiego. O co może chodzić?

Z pewnością nie są to problemy techniczne związane z infrastrukturą – pojemność przyłącz i radiolinii z pewnością nie jest żadnym utrudnieniem. Także opory Urzędu Komunikacji Elektronicznej nie stanowią żadnej przeszkody administracyjnej: Operator już w styczniu uzyskał wiele pozwoleń na uruchomienie stacji bazowych tej technologii w Warszawie.

Moje przypuszczenie dotyczy pojemności sieci LTE 800 MHz i jej dużego zasięgu. Budowa tego typu sieci w warunkach miejskich po prostu nie zawsze ma sens: niskie częstotliwości służą do zapewniania zasięgu na dużych obszarach, a jednocześnie wąskie pasmo dostępne dla operatora (jedynie 5 MHz) ogranicza znacząco pojemność i maksymalne szybkości, jakie można uzyskać w tej sieci.

Uruchomienie LTE 800 MHz w aglomeracji warszawskiej mogłoby spowodować, że część modemów zamiast pracować w sztandarowym paśmie 1800 MHz, gdzie operator chwali się prędkościami do 150 Mbit/s (realnie oczywiście znacznie mniej), łączyłaby się ze znacznie wolniejszą siecią LTE 800 MHz – na przykład z powodu zbyt słabego sygnału 1800 MHz. Poza oczywistym zmniejszeniem maksymalnej dostępnej prędkości mogłoby to pogłębić frustrację niektórych użytkowników, którzy od jakiegoś czasu są zdenerwowani niejasną polityką związaną z Power LTE i rzekomym brakiem limitów.

Jadąc dalej przede wszystkim zauważyłem to, że zasięg nie jest ciągły, tylko pojawia się od czasu do czasu – stacji bazowych na odcinku 200km było ledwie kilka, każda o zasięgu najwyżej kilku km – nie było mowy o ciągłości transmisji na dłuższym odcinku trasy.

Wydajność

Na trasie zrobiłem kilka postojów i wykonałem pomiary za pomocą między innymi strony speedtest.net. Prędkości oscylowały w okolicach 15 Mbit/s przy ściąganiu danych i 9 Mbit/s przy ich wysyłaniu.

Z tym wiąże się także wątpliwość co do konfiguracji sieci, a co za tym idzie maksymalnej prędkości, jaką można uzyskać w tej sieci. Źródła skojarzone z operatorem wskazują, że jest to prędkość w okolicach lub nieco poniżej 20 Mbit/s – standard LTE wskazuje tutaj na prędkość 18 Mbit/s, czyli transmisję bez użycia technologii MIMO. Z jednej strony jest to optymalne dla sieci o dużym zasięgu (mniejsze prawdopodobieństwo retransmisji i przełączania się klientów w wolniejsze tryby pracy ze względu na jakość sygnału). Jednak tracimy przy tym główną korzyść, jaką daje nam technologia LTE, czyli możliwość wyciśnięcia większych prędkości z tego samego pasma w porównaniu z technologią 3G: tutaj przy paśmie 5 MHz bez problemu można uzyskać 21 Mbit/s (z taką konfiguracją mamy do czynienia w Aero2 UMTS) także bez zastosowania technologii MIMO.

Znacznie częściej operatorzy mając do dyspozycji pasmo 5 MHz korzystają z konfiguracji MIMO 2×2, która zapewnia prędkości maksymalne w okolicach 37 Mbit/s dla LTE.

Pomiary prędkości sieci nadsyłane przez użytkowników nie dają jednoznacznych danych, które pozwoliłyby na ustalenie, jak naprawdę jest skonfigurowana sieć – wyniki większości pomiarów (także moich) mieszczą się poniżej 20 Mbit/s, jednak pojawiło się kilka wskazujących na wyższe prędkości, jednak nie udało mi się ich powtórzyć w kontrolowanych warunkach. Do tego komercyjnie udostępnienie zasięgu powoduje, że rosnący ruch prawdziwych użytkowników w tej sieci uniemożliwia pomiar maksymalnych realnych osiągów.

Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że modemy i telefony odpowiednich danych o trybie pracy sieci po prostu nie udostępniają użytkownikowi – nawet za pomocą specjalistycznych narzędzi takie informacje nie są dostępne.

Możliwe jest także to, że sieć ta jest po prostu testowana i optymalna konfiguracja zostanie po prostu ustalona na podstawie eksperymentów.

Wnioski

Wiele wskazuje na to, że sieć LTE 800 MHz z kanałem 5 MHz nie została uruchomiona w celu faktycznego zapewnienia masowego zasięgu i dostępu do technologii LTE na terenie całego kraju. Dodatkowo potwierdzać to zdaje się dziurawy zasięg, prawdopodobnie nieoptymalna konfiguracja i omijanie dużych aglomeracji.

Najwięcej przemawia za tym, że jest to tylko pokaz możliwości operatora pod względem technologicznym w czasie trwającej aukcji obejmującej pozostałe częstotliwości pasma 800 MHz. Celem tego może być wywarcie nacisku na pozostałych uczestników, a jednocześnie zachęcenie do współpracy.

Warto także przypomnieć, że częstotliwości, na których uruchomiono tę sieć, należą do Sferii, która oficjalnie zgłosiła się do Aero2 i NFI Midas (właściciela Aero2) w celu uzyskania pomocy przy faktycznym uruchomieniu stacji bazowych, jednak realnie sieć buduje Polkomtel (lepiej znany pod marką Plus), który posiada odpowiednie umowy z NFI Midas, technologie, sprzęt i środki. Poza tym wszystkie te spółki tak naprawdę są powiązane kapitałowo z Zygmuntem Solorzem-Żakiem i osobami z nim współpracującymi.

***

Jeżeli macie sprzęt zgodny z LTE 800 MHz FDD oraz możliwość wymuszenia pracy w tym paśmie, dajcie znać, jak sieć działa (lub nie działa) u was. Cenne są informacje zarówno z dużych miast, jak i terenów wiejskich – dzięki temu zobaczymy, jaki jest realny zasięg tej sieci.

1. Aero2 będzie oficjalnie budować sieć LTE 800 MHz dla Sferii
2. II linia metra w Warszawie – a gdzie jest LTE Plusa?
3. Mapy zasięgu LTE 800 Sferii – można sprawdzać
4. LTE 150 Mbit/s oraz nowa oferta Cyfrowego Polsatu i Plusa
5. Aero2: karty logują się do Plusa i… nie działają