W związku z dzisiejszą prezentacją nowych produktów firmy Apple postanowiłem przyjrzeć się urządzeniom tej firmy z punktu widzenia użytkowników polskich sieci komórkowych, a w zasadzie jednej sieci – Plus, który jest w tej chwili operatorem jedynej działającej komercyjnie sieci LTE. Do tej pory było gorzej niż źle, jednak wraz z prezentacją iPada mini i iPada czwartej generacji widać światełko w tunelu.

Na czym polega problem z sieciami LTE

Kiedyś było prosto: GSM na częstotliwości 900 MHz. Potem pojawił się DCS 1800 MHz, który w zasadzie był dodatkową częstotliwością dla zwiększenia pojemności sieci w miastach. Potem długo był spokój i weszła technologia 3G – z Europie głównie na częstotliwości 2100 MHz. Na razie wszystko prosto.

Nagle okazało się, że częstotliwości dostępnych dla telefonii ruchomej nowych technologii zaczyna brakować i zaczęły się pomysły na ponowne wykorzystanie już istniejących pasm – tak pojawiła się technologia 3G w paśmie 900 MHz (z którą tak dzielnie walczymy w ramach Aero2 i bezpłatnego dostępu do Internetu.

Podobnie było z technologią LTE: główne pasmo, w którym może ona „pokazać ząbki” to 2,6GHz – tutaj Aero2 zbuduje kiedyś swoją sieć LTE w tej chwili ciągle są pozwolenia tylko na 5 nadajników). Jednak w Polsce pierwsza sieć komercyjnie została uruchomiona w paśmie 1800 MHz… i już widzimy, że zaczyna się robić skomplikowanie – a mówimy tutaj tylko o Polsce i części Europy. A przecież jest jeszcze USA i Kanada oraz Azja, gdzie sieci w technologii GSM rozwijały się na zupełnie innych częstotliwościach.

Generalnie w Polsce mamy do czynienia z dwoma głównymi pasmami, w jakich pracuje LTE: pasmo 3 (1800 MHz) oraz pasmo 38 (2600 MHz). W przyszłości prawdopodobnie rozpisany zostanie przetarg na pasmo 20 (800 MHz) lub 5 (850 MHz), ale to jeszcze kilka lat. Dodatkowo pasmo 38 w zasadzie pozostaje nieużywane – z powodu braku rozwoju sieci i związanemu z tym braku urządzeń (pierwsze modemy są zapowiadane na połowę 2013 roku). Stąd wniosek, że w tej chwili (2012-2013 rok) w Polsce zadziałają tylko urządzenia LTE pracujące w paśmie 3 – na częstotliwości 1800 MHz. Usługi LTE można zakupić w sieci Plus oraz w Cyfrowym Polsacie – poza tym (na razie: koniec 2012 roku) żaden inny operator nie oferuje tej technologii.

Sprawę w przypadku LTE dodatkowo komplikują dwie dodatkowe informacje: szerokość kanału komunikacyjnego (od 5 do 50MHz) oraz technologia rozdziału ruchu od i do klienta (znany z 3G rozdział częstotliwościowy FDD lub czasowy TDD – po części znany jeszcze z 2G, choć tutaj znacznie nowocześniejszy). Na szczęście określenie numeru pasma rozwiązuje częściowo ten problem – gdyż zawiera w sobie zakres częstotliwości i informację o technologii.

A co na to Apple?

Firma zaczęła od wielkiego falstartu – wprowadziła w 2012 roku iPada 3 generacji nazywanego oficjalnie nowym iPadem i oznacza wersję z komunikacją komórkową oznaczeniem 4G – sugerując tym samym możliwość korzystania z sieci LTE. Niestety okazuje się, że wbudowany modem co prawda obsługuje technologię LTE, ale na częstotliwościach używanych do tego celu tylko w USA – 700 MHz i 2100 MHz. Skończyło się to sporymi awanturami i nie jednym zdziwionym użytkownikiem.

Niedawno wprowadzony do oferty został iPhone 5, który także posiada możliwość komunikacji w technologii LTE – tutaj jednak zrobiło się… skomplikowanie. Na specjalnej stronie Apple wyjaśnia różnice między… 3 odmianami tego telefonu dostępnymi na świecie. Model A1428 jest dostępny w tylko USA i nie działa z naszymi LTE. Drugi model – A1429 w odmianie CDMA także jest przeznaczony na rynek amerykański i co prawda obsługuje LTE 1800 MHz (pasmo 3), jednak to urządzenie będąc przeznaczone do sieci CDMA nie działa w naszych sieciach GSM.

I wreszcie jest modem A1429 GSM, który powinien być w naszej dystrybucji normalnie dostępny – ma wymagane pasmo 3 – LTE 1800 MHz. Tu jednak zaczyna się problem…

Zaraz zaraz… a co z rozmowami w iPhone?

Polska sieć LTE 1800 MHz, powstała na połączonych koncesjach Mobylandu i Centernetu, jej operatorem technicznym było Aero2, a w tej chwili tę funkcję prawdopodobnie przejął Plus. Jednak z punktu użytkownika iPhone 5 na razie ma jedną poważną wadę: nie obsługuje rozmów głosowych. Na czas rozmowy telefon musi przejść do sieci 2G lub 3G i dopiero wtedy będzie możliwe zrealizowanie połączenia.

Niestety nie miałem okazji przetestować jak to działa w praktyce, ale na razie chyba jest to rozwiązane prosto – usługi LTE są oferowane tylko w abonamentach typowo przeznaczonych do transmisji danych, a nie do rozmów. Sprytnie, ale jakoś to zostanie rozwiązane w przyszłości – o czym może jeszcze napiszę – bo droga ku rozmowom w LTE jest wyboista.

Apple iPad mini i Nowy iPad 4-gen w polskim LTE

I tu dochodzimy do dzisiejszej prezentacji nowych modeli iPadów. Niektórzy już podejrzeli, że uaktualniłem tabelę zgodności tabletów z Aero2. Dodałem oba urządzenia do listy i zaznaczyłem modele, które mają prawo zadziałać z jedyną (na razie) polską siecią LTE 1800 MHz. Także na potrzeby iPadów Apple przygotowało specjalną stronę z informacjami o pasmach LTE. I tak:

iPad mini: A1454 – typowo na rynek USA, w PL nie zadziała; A1455 – pasmo 3 LTE (1800 MHz) jest i ten model będzie u nas działał.

iPad (4-gen): analogicznie A1459 – na rynek USA; A1460 – jest pasmo 3 i ten model powinien normalnie działać.

Oczywiście w odróżnieniu od iPhone nie ma tutaj problemu z rozmowami – są to urządzenia tylko do transmisji danych, a dodatkowo nie mają nawet pełnej funkcjonalności SMS (mogą tylko odbierać komunikaty) – z czego znane są wszystkie iPady z modułami komórkowymi.

Dla porządku dodam tylko, że wszystkie nowe urządzenia Apple (iPhone 5, iPad mini oraz iPad we wszystkich wersjach od 2 wzwyż) działają normalnie z usługą bezpłatną w technologii UMTS w paśmie 900 MHz – niestety żadne z nich nie zadziała z LTE 2,6 GHz (pasmo 38).

***

Jak widzimy firma Apple wykorzystała swoje doświadczenia z poprzednich modeli, wybrała odpowiednie układy komunikacyjne (jak zwykle pewnie firmy Qualcomm), dzięki którym sprzedawane urządzenia powinno już swobodnie działać w technologii LTE w Europie. Jeżeli jednak planujemy zakup urządzenia do używania w sieci LTE należy bardzo dokładnie sprawdzać, jaka wersja trafi w nasze ręce – importowane iPady z USA na pewno będą tańsze, ale niestety z naszymi sieciami LTE nie zadziałają.

Zupełnie inną kwestią pozostaje sensowność koncentrowania się na technologii LTE, gdy w zasadzie do dość komfortowego korzystania z Internetu w tablecie spokojnie wystarczy nam usługa Bezpłatnego Dostępu do Internetu w Aero2… Ale to już zupełnie inny problem.

PS: Artykuł dotyczy tylko technologii LTE i polityki Apple w tym zakresie z punktu widzenia klientów sieci LTE w Polsce. Funkcjonalność i inne aspekty odsuwam tutaj na bok.

PS2: Nie wspomniałem kompletnie o jeszcze jednym problemie: kart SIM: wszystkie nowe urządzenia Apple korzystają z kart nanoSIM, których na razie jest dość mało na rynku, ale z okazji wprowadzenia na rynek iPhone 5 operatorzy na pewno się przygotowali. Jednak większym problemem jest to, że kart SIM i microSIM nie da się wyciąć do rozmiaru nano, bo… te karty są cieńsze. Jak zawsze co się polepszy, to…

PS3: Informacja z ostatniej chwili: na konferencji prasowej 25 października 2012 przedstawiciel NFI Midas powiedział, że obsługa rozmów głosowych (jakakolwiek, teraz nie ma żadnej) pojawić się może nawet do końca roku… zobaczymy…

1. Na jakie urządzenia czekam – połowa roku 2011
2. II linia metra w Warszawie – a gdzie jest LTE Plusa?
3. Jak to jest z tym 2G, 3G, 4G i LTE?
4. LTE bez limitu – wreszcie jest w Plus i CP
5. Plus: Oferta na LTE już jest – nie zaskakuje