Od początku wakacji 2015 otrzymuję zauważalnie zwiększoną liczbę raportów od użytkowników Aero2 dotyczących problemów z działaniem usług dostępu do Internetu. Poza pojawiającymi się od zawsze problemami z zasięgiem i szybkością, pojawił się nowy trend: coraz więcej osób narzeka na problemy z zawieszaniem się połączenia. Zwykle po około 5-15 minutach połączenie ulega swego rodzaju zablokowaniu.

Postarałem się zebrać jak najwięcej informacji na ten temat i znalazłem kilka wspólnych punktów dotyczących wszystkich raportów. Okazuje się, że o ile winę za ten stan rzeczy prawdopodobnie ponosi operator przez zmianę konfiguracji sieci, to użytkownicy także ponoszą część odpowiedzialności.

Przyjrzymy się problemowi bliżej.

Zacinanie się transmisji

Większość raportów od użytkowników Aero2 opisuje mniej więcej następującą sytuację:

1. Nawiązujemy normalne połączenie.
2. Wpisujemy kod CAPTCHA.
3. Korzystamy z dostępu do Internetu, ale po jakimś czasie (zwykle klika do kilkunastu minut, ale znaczniej mniej niż 60) połączenie nadal jest, jednak ruch zamiera i nie można korzystać z Internetu.
4. Aby odzyskać połączenie z Internetem, należy rozłączyć się i połączyć ponownie, jednak sytuacja dość szybko znowu się powtarza.

Czasem pojawiają się problemy nawet z wyświetleniem (a więc i wpisaniem) kodu CAPTCHA.

Otrzymałem także kilka innych raportów związanych z typowymi problemami z sieciami komórkowymi: od problemów z transmisją występującymi w godzinach szczytu telekomunikacyjnego, przez zaniki sygnału, aż po problemy z konfiguracją modemu, prawidłowym włożeniem karty SIM do modemu, czy awariami samych kart. Te problemy nie są związane z opisywaną tutaj sytuacją.

Pominąłem także przypadki, w których modemy pracują w trybie 2G (dostępnym obok UMTS 2100 MHz dla kart Aero2 od stycznia tego roku) z powodu słabego sygnału 3G. Więcej o tych problemach pisałem już na blogu w osobnym artykule o znamiennym tytule Chaos po udostępnieniu UMTS 2100 MHz dla Aero2. Tutaj zwykłe wymuszenie pracy w trybie 3G (inaczej nazywanym czasem WCDMA) powoduje, że problem znika.

Pomijam także problem losowego resetowania się modemu E173u-2, który występuje w Aero2 w sieci UMTS 900 MHz od wielkiej wymiany kart. Chodzi o sytuacje, w których modem po prostu nagle znika z systemu tak, jakby został fizycznie odłączony i podłączony ponownie.

Po szczegółowym zebraniu informacji od użytkowników, do których udało mi się dotrzeć i których przypadki wydały mi ze sobą związane, znalazłem wspólną wszystkich powtarzających się od czerwca zgłoszeń.

Kategoria modemu

Wszyscy użytkownicy potwierdzili, że ich modemy nie spełniają wymogu regulaminowego, który mówi o konieczności korzystania z modemów kategorii 10 (lub wyższej). Najczęściej chodzi o korzystanie z popularnych do dziś modemów kategorii 8, takich jak Huawei serii E173, ale także E169, Nokia CS-15. Jednocześnie żaden z potwierdzonych przypadków nie dotyczył modemów kategorii wyższych, głównie kategorii 14 (np. E3131).

Dla przypomnienia, operator żąda korzystania z odpowiednio szybkich modemów (komunikujących się z siecią z prędkością co najmniej 14 Mbit/s) prawdopodobnie w obawie o przeciążenia i wydajność całej sieci. Szczegółowo zapis ten i powiązane z nim sprawy techniczne opisałem na blogu w artykule O co chodzi z HSPA kategorii 10?. A to, czy wasz modem spełnia wymóg kategorii 10 możecie sprawdzić na liście zgodnych modemów.

Do tej jednak pory operator nigdy nie korzystał z uprawnień regulaminowych, które umożliwiają nawet odłączanie od sieci użytkowników korzystających z nieregulaminowych urządzeń. Czy to się teraz może zmienić?

Wydaje się, że nie.

Opisany wyżej problem jest prawdopodobnie związany ze zmianami w konfiguracji sieci. Teraz, w celu zapewnienia większej przepustowości sieci, modemy niższych kategorii otrzymują niższy priorytet i są gorzej traktowane przez sieć operatora. Efektem ubocznym może być blokowanie się tych modemów w trybie wolnej transmisji i problemy z powrotem do szybszych trybów, zwłaszcza przy większym obciążeniu sieci.

Metoda diagnozowania problemu i szczegóły techniczne

Jeżeli używamy modemu, który raportuje tryb pracy w oprogramowaniu czy też za pomocą diody kontrolnej, możemy bardziej szczegółowo przeanalizować problem. Na przykładzie Huawei E173u-2 informacja o trybie pracy modemu jest sygnalizowana za pomocą diody (ale widać to także na pasku stanu w aplikacji sterującej). Modem ma dwie diody: niebieską i zieloną. Zaraz po połączeniu z Aero2 zapalają się obie diody dając w sumie kolor jasnoniebieski (opisywany także jako morski lub niebiesko-zielony) informując o pracy modemu w trybie szybkiej transmisji HSPA.

Użytkownicy raportujący omawiany w tym artykule problem informują, że po jakimś czasie modem przechodzi do podstawowego trybu 3G/UMTS, w którym dioda świeci tylko na niebiesko. W tym trybie modem nie uzyskuje pełnej wydajności 7,2 Mbit/s, ale najwyżej 384 kbit/s. Jednocześnie pingi rosną z około 50 do 300ms, o ile wykonanie tego testu w ogóle jest możliwe.

Takie przejście do wolniejszego trybu UMTS następuje zwykle po krótkim czasie bezczynności, gdy przez sieć nie przesyłamy żadnych danych lub przesyłamy ich bardzo mało. Jeżeli pojawi się potrzeba przesłania większej ilości danych (z większą prędkością), modem po uzgodnieniu z siecią, powinien przejść ponownie do szybszego trybu HSPA informując o tym zmianą koloru diody na jaśniejszy (niebiesko-zielony).

U osób, które mają opisywany tu problem, to nie następuje – modem pozostaje w trybie wolniejszym i przez sieć nie udaje się przesłać prawie żadnych danych, czasem nie udaje się nawet wykonać pingów testowych. Pomaga tylko rozłączenie i ponowne połączenie, po którym modem zwykle najpierw działa właśnie w trybie HSPA.

Rozwiązania

Niestety nie ma dobrego rozwiązania tego problemu.

Podstawową opcją jest oczywiście wymiana modemu na zgodny z wymogami operatora (np. Huawei E3131 lub choćby E3372, jeżeli zależy nam na obsłudze LTE w innych sieciach).

Inną opcją jest zapobiegnięcie sytuacji, w której modem może przejść do trybu UMTS. Nie ma niezawodnej metody, ale można cały czas pobierać lub wysyłać jakieś dane (np. słuchanie radia internetowego, albo wykonanie odpowiednio spreparowanego polecenia PING). W tym wypadku jednak tracimy część pasma na ten potencjalnie niepotrzebny ruch sieciowy, a dodatkowo narażamy się na konsekwencje regulaminowe – operator wprost zabrania tego typu praktyk.

***

Sprawę analizowałem około miesiąca i niestety mimo posiadania modemów nawet niższych kategorii w Warszawie i kilku innych lokalizacjach w Polsce, nie udało mi się potwierdzić tego typu problemów ani w sieci UMTS 900 MHz, ani UMTS 2100 MHz. Jednak raporty użytkowników powtarzają się cały czas i występują w różnych lokalizacjach, godzinach (nasilają się podczas szczytu telekomunikacyjnego) i modemach kategorii 8 i niższej.

Czy ktoś z was ma opisywany problem? Jeżeli tak, to przysyłajcie raporty, komentujcie artykuł. Starajcie się opisać dokładnie objawy, podać model modemu, od kiedy występuje problem, o mniej więcej jakiej lokalizacji mowa oraz czy modem faktycznie przycina się w trybie UMTS, o ile w danym modelu można to sprawdzić.

1. Orange 6/6/60 na wakacje 2015 – w tym roku wcześniej
2. Aero2 – Problemy z dostępem do sieci 21 lutego 2012
3. Aero2 – problemy z połączeniem – znowu brakuje adresów IP
4. Aero2 – powtarzalne problemy z działaniem sieci
5. Aero2 – narastające problemy z nawiązaniem połączenia